Online Assessment – Διαδικτυακή Αξιολόγηση

Βασικές Εννοιες

• Διαδικτυακή Αξιολόγηση (Online Assessment)
• Ακαδημαϊκή Ακεραιότητα (Academic Integrity)

Εισαγγωγή

Αν προσφέρετε το μάθημά σας διαδικτυακά ή με υβριδική μάθηση τότε η διαδικτυακή αξιολόγηση (online assessment) αποτελεί τη φυσική επιλογή για να αξιολογήσετε αν οι μαθησιακοί στόχοι που θέσατε έχουν επιτευχθεί.

Η διαδικτυακή αξιολόγηση μπορεί να είναι διαμορφωτική (formative) δηλαδή να πραγματοποιείται κατά τη διάρκεια του εξαμήνου με διάφορους τρόπους (όπως η ανάθεση εργασιών) και τα αποτελέσματά της να ανατροφοδοτούν τόσο τους/τις εκπαιδευόμενους/ες ώστε να προβληματίζονται και να αναστοχάζονται πάνω στην εκπαιδευτική τους πορεία όσο και τους/τις διδάσκοντες/ουσες ώστε να λαμβάνουν ενημερωμένες αποφάσεις για το σχεδιασμό της διδασκαλίας στις ενότητες που ακολουθούν.Η διαδικτυακή αξιολόγηση μπορεί ακόμη να είναι αθροιστική (summative) η οποία πραγματοποιείται συνήθως στο τέλος του εξαμήνου εν είδει εξετάσεων με διάφορους τρόπους (όπως τα κουίζ) και αποτιμά την επίτευξη των στόχων του μαθήματος.

Γενικές αρχές σχεδίασης δραστηριοτήτων διαδικτυακής αξιολόγησης

Καθώς σχεδιάζετε μια δραστηριότητα διαδικτυακής αξιολόγησης λάβετε υπόψη τις εξής σχεδιαστικές αρχές:

• ως προοίμιο για κάθε δραστηριότητα αξιολόγησης εστιάστε στο ηθικό πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να κινηθούν οι φοιτητές/τριες ώστε να συμμετάσχουν στη δραστηριότητα αυτή σύμφωνα με τους κανόνες της ακαδημαϊκής ακεραιότητας. Δώστε αναλυτικές πληροφορίες σχετικά με το ποιες θα είναι οι συνέπειες σε περίπτωση που διαπιστωθεί εξαπάτηση κατά τη συμμετοχή ή λογοκλοπή.
• ενημερώνετε με συνέπεια και σαφήνεια τους/τις φοιτητές/τριες σχετικά με τις απαιτήσεις της δραστηριότητας αξιολόγησης στην οποία πρόκειται να συμμετάσχουν, το στυλ της, τα χρονικά περιθώρια και το ποσοστό συμμετοχής της συγκεκριμένης δραστηριότητας στην τελική βαθμολογία του μαθήματος.
• αν πρόκειται για δραστηριότητα τελικών εξετάσεων, βεβαιωθείτε ότι δώσατε την ευκαιρία στους/στις φοιτητές/τριες να εξασκηθούν στο στυλ και τη μορφή των εξετάσεων καθόλη τη διάρκεια του εξαμήνου ώστε σχετικές απορίες ή τεχνικά προβλήματα να έχουν επιλυθεί πριν από τη συμμετοχή στις τελικές εξετάσεις.
• έχετε επίγνωση ότι η συμμετοχή στη διαδικτυακή αξιολόγηση αυξάνει το γνωστικό φορτίο τόσο για τους/τις φοιτητές/τριες όσο και για τους διδάσκοντες/ουσες καθώς πρόκειται για έναν νέο τρόπο αξιολόγησης υπό νέες συνθήκες σε σχέση με τις παραδοσιακές εξετάσεις.
• βεβαιωθείτε οτι όλοι οι φοιτητές/τριες έχουν πρόσβαση στο υλικό και λογισμικό που απαιτούνται για τη συμμετοχή στη διαδικτυακή αξιολόγηση.
• αν πραγματοποιείτε διαδικτυακές τελικές εξετάσεις τότε προετοιμαστείτε κατάλληλα ώστε σε περίπτωση που χρειαστεί να δώσετε την ευκαιρία σε φοιτητές/τριες που θα αντιμετωπίσουν τεχνικά ή άλλα προβλήματα να αποδείξουν τις γνώσεις τους με εναλλακτικό τρόπο.

Πώς να ενισχύσετε την ακαδημαϊκή ακεραιότητα

Η διατήρηση της ακαδημαϊκής ακεραιότητας αποτελεί αληθινή πρόκληση στη διαδικτυακή αξιολόγηση και μπορεί να ενισχυθεί με τις εξής πρακτικές:

• γνωστοποιήστε στους/στις φοιτητές/τριες σας τις πολιτικές ακαδημαϊκής ακεραιότητας που υιοθετεί το ίδρυμα, το τμήμα σας και εσείς οι ίδιοι και συζητήστε πάνω σε αυτές. Για παράδειγμα, μπορείτε να θέσετε τη βάση μιας σχετικής συζήτησης ξεκινώντας από τις έξι αρχές που προτείνει το Διεθνές Κέντρο για την ακαδημαϊκή ακεραιότητα (https://academicintegrity.org/): ειλικρίνεια, εμπιστοσύνη, δικαιοσύνη, σεβασμός, υπευθυνότητα και θάρρος. Ακόμα, στο πλαίσιο μιας σχετικής συζήτησης μπορείτε να γνωστοποιήσετε στους/στις φοιτητές/τριες σας τους τρόπους που εσείς υιοθετείτε για να συλλέξετε εικόνες και πληροφορίες ώστε να συνθέσετε το υλικό που χρησιμοποιείτε στα μαθήματά σας.
• αναθέστε περισσότερες “μικρές” εργασίες στους/στις φοιτητές/τριες αντί να πραγματοποιήσετε μια “μεγάλη” τελική εξέταση. Όταν οι φοιτητές/τριες έχουν περισσότερες ευκαιρίες να δείξουν ότι έχουν κατανοήσει την ύλη, μέσα από μικρά κουίζ, ασκήσεις επίλυσης προβλημάτων, σύντομες παρουσιάσεις ή αναθέσεις αξιολόγησης ομοτίμων, τότε φαίνεται να δημιουργείται ένα περιβάλλον μάθησης πιο προσωποποιημένο, στο οποίο οι φοιτητές/τριες δεσμεύονται περισσότερο και ο/η διδάσκων/ουσα έχει την ευκαιρία να εξατομικεύσει τη διδασκαλία και να προσεγγίσει ακόμη και φοιτητές/τριες που δυσκολεύονται στην κατανόηση του μαθησιακού αντικειμένου. Μέσα σε τέτοια μαθησιακά περιβάλλοντα το άγχος της εξέτασης φαίνεται να μειώνεται και αυτό μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο μη αποδεκτής ακαδημαϊκής συμπεριφοράς.
• γνωστοποιήστε στους φοιτητές/τριες τις συνέπειες που θα αντιμετωπίσουν σε περίπτωση παράβασης της ακαδημαϊκής ακεραιότητας και πραγματικά εφαρμόστε τις συνέπειες αυτές κάθε φορά που απαιτείται. Η εφαρμογή των συνεπειών είναι σημαντική ώστε οι φοιτητές/τριες που συνετά προσπαθούν να διατηρήσουν την ακαδημαϊκή ακεραιότητα να νιώθουν ότι αξίζει τον κόπο.

Πώς να σχεδιάσετε δραστηριότητες διαδικτυακής αξιολόγησης που θα ενθαρρύνουν την τήρηση της ακαδημαϊκής ακεραιότητας

Στις δραστηριότητες διαδικτυακής αξιολόγησης που σχεδιάζετε εφαρμόστε τα εξής:

• ζητήστε από τους φοιτητές/τριες σας να συμφωνήσουν με κάποια δήλωση τήρησης της ακαδημαϊκής ακεραιότητας προτού πατήσουν το κουμπί εκκίνησης της εξέτασης. Μια τέτοια δήλωση θα μπορούσε να είναι: “Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το βιβλίο σας και τις σημειώσεις σας, ενώ κάνετε αυτό το τεστ. Μην μοιράζεστε τις απαντήσεις σας με κανέναν κατά τη διάρκεια ή μετά το τεστ. Κάνοντας κλικ στο κουμπί Έναρξη, συμφωνείτε με την ακόλουθη δήλωση: “Βεβαιώνω ότι έχω συνδεθεί στην πλατφόρμα εξέτασης με τον προσωπικό μου λογαριασμό και είμαι το άτομο στο οποίο ανήκει ο λογαριασμός αυτός. Οι απαντήσεις που καταθέτω στο τεστ είναι εξ ολοκλήρου δική μου δουλειά.”.
• αλλάζετε τακτικά τις εκφωνήσεις των εργασιών που αναθέτετε στους/στις φοτιητές/τριες σας ή τις ερωτήσεις των τεστ στα οποία συμμετέχουν.
• όπου μπορεί να εφαρμοστεί πραγματοποιήστε τυχαιοποιημένη ανάθεση εργασιών ή τυχαιοποιημένη σειρά ερωτήσεων στα τεστ ή ακόμα και τυχαιοποιημένα τεστ ώστε σε κάθε φοιτητή να εμφανίζεται διαφορετικό σύνολο ερωτήσεων.
• συμπεριλάβετε στα τεστ ερωτήσεις που μπορούν να απαντηθούν μόνο με την προσωπική γνώση του κάθε φοιτητή/τριας. Για παράδειγμα, ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες να γράψουν την προσωπική τους εμπειρία από τη μαθησιακή διαδρομή που ακολούθησαν κατά τη διάρκεια του μαθήματος.
• όπου είναι δυνατόν χρησιμοποιήστε εργαλεία ελέγχου λογοκλοπής π.χ. Turnitin ή εργαλεία επόπτευσης της διαδικτυακής εξέτασης (e-proctoring tools).
• ενημερώστε τους φοιτητές/τριες που συμμετέχουν στα τεστ οτι μετά τη λήξη του τεστ θα ακολουθήσει προφορική εξέταση σε φοιτητές/τριες που θα επιλεγούν τυχαία ώστε να αποδείξουν τις γνώσεις που κατέθεσαν στο τεστ που μόλις έκαναν.
• δώστε περιορισμένο χρονικό διάστημα για την ολοκλήρωση της συμμετοχής των φοιτητών/τριων στα τεστ ώστε η πίεση του χρόνου να αποθαρρύνει τους φοιτητές/τριες από συμπεριφορές όπως η αναζήτηση απαντήσεων στο Google ή η συνεργασία με άλλους/ες για την εύρεση των απαντήσεων.
• ρυθμίστε τη δραστηριότητα διαδικτυακής αξιολόγησης με τέτοιο τρόπο ώστε να μην αποκαλύπτονται οι σωστές απαντήσεις στις ερωτήσεις της εξέτασης, ούτε και η βαθμολογία του κάθε φοιτητή/τριας παρά μόνο όταν όλοι/ες οι φοιτητές/τριες έχουν ολοκληρώσει την εξέταση.
• ενισχύστε τα εσωτερικά κίνητρα συμμετοχής στις δραστηριότητες αξιολόγησης με τους παρακάτω τρόπους, με απώτερο στόχο να μειώσετε το κίνδυνο επίδειξης μη αποδεκτής ακαδημαϊκής συμπεριφοράς:
  • δώστε στους/στις φοιτητές/τριες την ευκαιρία να αποφασίσουν οι ίδιοι το θέμα της εργασίας με την οποία θα ασχοληθούν επιλέγοντας μεταξύ αρκετών διαφορετικών θεμάτων.
  • επεξηγήστε αναλυτικά τη συνάφεια των δραστηριοτήτων αξιολόγησης με το επαγγελματικό πεδίο των φοιτητών/τριων ώστε αυτοί/ες να κατανοήσουν πώς μια συγκεκριμένη δραστηριότητα αξιολόγησης θα τους φανεί χρήσιμη στη μελλοντική τους σταδιοδρομία.
  • όσο είναι δυνατόν εμπλέξτε τους/τις φοιτητές/τριες σε ρεαλιστικά σενάρια εργασίας ώστε συμμετέχοντας στη δραστηριότητα αξιολόγησης να κάνουν κάτι που θα έκαναν και αν δούλευαν στο επαγγελματικό τους πεδίο.
• σε περίπτωση που κατά τη διάρκεια της διαδικτυακής εξέτασης επιτρέπετε στους/στις φοιτητές/τριες σας να χρησιμοποιούν “ανοιχτά βιβλία” τότε οι παρακάτω συμβουλές μπορεί να συμβάλουν στην τήρηση της ακαδημαϊκής ακεραιότητας:
  • προσθέστε μια ενότητα στην εξέταση που απαιτεί από τους/τις φοιτητές/τριες σας να καταχωρήσουν αναλυτικές πληροφορίες για τις πηγές που χρησιμοποίησαν προκειμένου να απαντήσουν σε κάθε ερώτηση της εξέτασης π.χ. το σύγγραμμα, το κεφάλαιο, τη σελίδα, το διαδικτυακό τόπο, κάποια σύντομη κριτική για την εξωτερική πηγή που χρησιμοποίησαν και άλλες πληροφορίες.
  • ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες να επιλέξουν μια ερώτηση στην εξέταση που τους δυσκόλεψε ιδιαίτερα και να εξηγήσουν τη διαδικασία που ακολούθησαν για να βρουν την απάντηση.
  • ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες να επιλέξουν την πιο ενδιαφέρουσα ερώτηση στην εξέταση και να γράψουν μια σύντομη παράγραφο εξηγώντας γιατί πιστεύουν ότι ήταν ενδιαφέρουσα. Μια παραλλαγή σε αυτό: Ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες να επιλέξουν την ερώτηση της εξέτασης που πιστεύουν ότι είναι πιο εφαρμόσιμη στη μελλοντική τους σταδιοδρομία και εξηγήστε γιατί πιστεύουν ότι είναι σημαντικό για αυτούς να γνωρίζουν αυτές τις πληροφορίες.

Εναλλακτικές ιδέες δραστηριοτήτων αξιολόγησης

Στη λίστα που ακολουθεί περιλαμβάνονται μερικές εναλλακτικές ιδέες δραστηριοτήτων αξιολόγησης που μπορείτε να υιοθετήσετε για την αξιολόγηση στο μάθημά σας:

• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να δημιουργήσουν ένα βίντεο στο οποίο θα καταγράψουν με δημιουργικό τρόπο τη μαθησιακή τους πορεία κατά τη διάρκεια του εξαμήνου. Διατηρήστε την επιλογή αρχείου ήχου ή κειμένου για τους/τις φοιτητές/τριες που δε διαθέτουν τα απαραίτητα τεχνικά μέσα δημιουργίας βίντεο.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να δημιουργήσουν κατά τη διάρκεια του εξαμήνου ένα ηλεκτρονικό χαρτοφυλάκιο (e-portfolio) στο οποίο θα συμπεριλάβουν τεχνουργήματα (artifacts) που αποδεικνύουν τη μαθησιακή τους πορεία. Επιπλέον, ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να σχολιάσουν σε μια σύντομη παράγραφο το κάθε τεχνούργημα.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να δημιουργήσουν μια ηλεκτρονική ερευνητική αφίσα χρησιμοποιώντας ένα δωρεάν πρότυπο στο PowerPoint.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να σχεδιάσουν μια μικροδιδασκαλία για μια από τις έννοιες που διδάχθηκε στο μάθημά σας.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να βρουν ή να γράψουν ένα ποίημα ή μια φανταστική ιστορία για έναν ιστορικό χαρακτήρα που γνώρισαν στο πλαίσιο του μαθήματός σας.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να δημιουργήσουν μια λίστα προτεινόμενων πόρων μελέτης για τους/τις μελλοντικούς/ες φοιτητές/τριες του μαθήματός σας. Η επιλογή των πόρων θα πρέπει να τεκμηριώνεται και οι πόροι να παρουσιάζονται συνοπτικά και στη συνέχεια να αναλύονται.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να δημιουργήσουν έναν εννοιολογικό χάρτη για τις κύριες έννοιες που διδάχθηκαν στο μάθημά σας.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να συνδέσουν το περιεχόμενο του μαθήματος με δικές τους εμπειρίες ζωής, π.χ. πραγματικές καταστάσεις όπου εφάρμοσαν τις γνώσεις που κατέκτησαν από το μάθημα.
• ζητήστε από τους/τις φοιτητές/τριες σας να δημιουργήσουν μια γραφική αφήγηση για κάποιο ζήτημα που θα τους θέσετε.